ارائه تعریف درست از روانشناسی به اندازه خود این علم پیچیده است و هنوز تعریف دقیقی که مورد نظر همگان باشد در مورد این علم وجود ندارد اما تعریف زیر بیشتر از همه استفاده میشود.
روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرایند های روانی است
روانشناسی عمومی ، هیلگارد
روانشناسی چیست؟
برای درک بهتر ، روانشناسی روشی علمی است که بصورت دقیق و آزمایشی رفتار و فرایند های روانی مثل هیجانات، افکار، احساسات و … را مطالعه و از نتایج آن جهت درک بهتر سیستم روانی انسان ها استفاده میکند. این درک بهتر از سیستم روانی به پیش بینی رفتار انسان ها در موقعیت های مختلف کمک میکند و روانشناسان میتوانند از این پیش بینی برای پیشگیری از مشکلات و هدایت رفتار های سالم و رشد شخصیت انسان ها استفاده کنند. از طرفی تا قرن گذشته که روانشناسی به عنوان یک علم مستقل جایگاهی نداشت ، بیماری های روانی به نامناسب ترین شکل ممکن دیده می شدند و از درمان آنها نیز عاجز بودیم، اما توسعه علم روانشناسی امروز باعث درمان بسیاری از بیماری ها و مشکلات روانی مانند افسردگی ، اضطراب، وسواس، ترس، مشکلات خواب و خوراک، اعتیاد و …. شده است.
روانشناس کیست ؟
روانشناس فردیست که در علم روانشناسی تخصص دارد و طبق قانون ایران حداقل مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی را کسب کرده است و دارای عضویت سازمان نظام روانشناسی است. علم روانشناسی کاربردهای بسیاری دارد و در زمینه های مختلف مانند سیاست گذاری ، اقتصاد، بازرگانی، مدیریت کارخانه ها و سازمان ها و … از آن استفاده میشود اما کاربرد اصلی آن در پیشگیری، تشخیص و درمان مشکلات روانشناختی است که در حیطه کار روانشناس قرار دارد. در بحث پیشگیری روانشناسان با گرایش بالینی ،عمومی، تربیتی و سلامت روان به آموزش و مشکل گشایی از مسائل روزمره میپردازند. در مورد بیماری های روان نیز روانشناس بالینی که بصورت تخصصی سنجش و تشخیص و درمان مشکلات روانی را آموزش دیده است، به درمان آنها میپردازد. بنابراین روانشناسی علمی است که با استفاده از آن میتوانیم به درک بهتر ذهن و روان انسان برسیم و روانشناس به عنوان فردی که در این زمینه تخصص دارد این علم را برای زندگی بهتر انسان ها بکار میبرد.
تفاوت روانپزشک و روانشناس چیست؟
علم روانشناسی به عنوان یک علم مستقل در قرن گذشته میلادی پایه ریزی شد، اما قبل از آن علم پزشکی به عنوان علمی که مسئول سلامت انسان است بدنبال درمان بیماری های روانی بود و به روش های مختلفی این وظیفه را انجام میداد. امروزه نیز روانپزشک به عنوان پزشکی که در حیطه اعصاب و روان تخصص دارد به درمان بیماری های روانی میپردازد. تفاوت اصلی روانشناس بالینی و روانپزشک به نوع دیدگاه آنان به بیماری روانی و روش درمانی آنها مربوط میشود. روانپزشک بیماری های روانی را به بیشتر فیزیکی و جسمی و مربوط به سیستم مغز واعصاب میداند و از دارو برای تاثیر بر آن استفاده میکند. اما روانشناس بالینی دیدگاهی ذهنی تر به بیماری های روان دارد و علاوه بر عوامل فیزیکی و جسمی به بعد ذهنی و روانی بیمار نیز توجه میکند و با استفاده از تکنیک های رواندرمانی به درمان بیماری های روانی میپردازد.
تفاوت مشاور و روانشناس چیست ؟
مشاوره فرایندی است که شما برای حل مشکل خود در زمینه های مانند مشکلات شغلی، تحصیلی و خانوادگی به فردی متخصص و آموزش دیده مراجعه میکنید و آن فرد از علم خود جهت کمک به حل مشکل شما استفاده میکند. مشاور حیطه کاری بسیار نزدیک به روانشناس دارد و در دیدگاه عموم این دو عمدتا مترادف و گاه همسان با هم بکار میروند اما تفاوت این دو در حیطه مورد مداخله است. روانشناس بالینی در تشخیص و درمان مشکلات روانی مانند افسردگی تخصص دارد اما مشاور در زمینه بیماری های روان تخصص کافی برای مداخله و درمان را ندارد .
خلاصه بندی
روانشناسی به عنوان علمی که به ما درک درستی از سیستم روانی خودمان میدهد به دنبال کشف و بهبود سلامت روان ما و پیشگیری و درمان مشکلات روانشناختی انسان است و در این زمینه افراد متخصصی وجود دارند که روانپزشک ، روانشناس و مشاور نامیده میشوند که هریک بر اساس دیدگاه و تخصص خود در جهت این هدف اقدام میکنند.