سبک‌های دلبستگی در بزرگسالان یکی از موضوعات مهم در روانشناسی است که تأثیر شگرفی بر کیفیت و پایداری روابط ما دارد. اینکه چرا برخی افراد به راحتی به دیگران اعتماد می‌کنند و ارتباطات عمیقی می‌سازند، در حالی که برخی دیگر از صمیمیت گریزان‌اند یا به شدت به دیگران وابسته می‌شوند، ریشه در الگوهای دلبستگی شکل‌گرفته در کودکی دارد. این سبک‌ها نه تنها روابط عاشقانه بلکه تمامی روابط انسانی ما از جمله روابط دوستانه، خانوادگی و حتی حرفه‌ای را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این مقاله قصد داریم درباره‌ی سبک‌های دلبستگی در بزرگسالان صحبت کنیم؛ مفهومی که نه‌تنها در روابط عاشقانه، بلکه در ارتباطات کاری، خانوادگی و دوستانه نیز تأثیر قابل‌توجهی دارد.
دلبستگی چیست؟
دلبستگی نوعی پیوند عاطفی عمیق و پایدار است که در ابتدا بین کودک و مراقب اولیه‌اش (معمولاً والدین) شکل می‌گیرد. این پیوند که توسط روانشناس معروف جان بالبی معرفی شده است، در رشد عاطفی و اجتماعی کودک نقش حیاتی دارد. سبک دلبستگی ما در بزرگسالی به نحوه‌ی تعامل ما با دیگران، مدیریت احساسات و حتی نحوه‌ی مقابله با استرس تأثیر می‌گذارد. این سبک‌ها به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و پیامدهای خاص خود را دارند.
انواع سبک‌های دلبستگی
۱. سبک دلبستگی ایمن
افرادی با سبک دلبستگی ایمن، معمولاً از نزدیکی عاطفی و ارتباطات صمیمانه لذت می‌برند. آن‌ها اعتماد به نفس بالایی دارند و می‌توانند به دیگران نیز اعتماد کنند. در روابط خود به دنبال حمایت و رشد متقابل هستند و معمولاً در شرایط تنش‌زا رفتار متعادل و آرامی نشان می‌دهند. این افراد می‌توانند احساسات خود را به خوبی ابراز کنند و نیازی به سرکوب یا اغراق در احساسات ندارند.
۲. سبک دلبستگی اجتنابی
کسانی که سبک دلبستگی اجتنابی دارند، از نزدیکی بیش از حد فراری هستند. آن‌ها ممکن است احساس کنند که نیازی به وابستگی به دیگران ندارند یا ترجیح می‌دهند احساسات خود را پنهان کنند. این افراد معمولاً برای استقلال شخصی ارزش زیادی قائل‌اند و از صمیمیت بیش از حد احساس ناراحتی می‌کنند. گاهی اوقات، دیواری عاطفی میان خود و دیگران می‌سازند تا از خود محافظت کنند.
۳. سبک دلبستگی اضطرابی-دوسوگرا
افرادی با این سبک، به شدت نیازمند تأیید و توجه دیگران هستند. آن‌ها اغلب احساس ناامنی می‌کنند و نگران طرد شدن یا ترک شدن از سوی طرف مقابل‌اند. این نگرانی باعث می‌شود که بیش از حد به دیگران وابسته شوند یا رفتارهایی نشان دهند که گاه به نظر بیش از حد نیازمندانه می‌رسد. چنین افرادی معمولاً احساسات شدید و متناقضی را تجربه می‌کنند.
۴. سبک دلبستگی آشفته-دوسوگرا
این سبک، ترکیبی از اضطراب و اجتناب است و معمولاً در افرادی دیده می‌شود که دوران کودکی پر از ترس، سوءاستفاده یا بی‌توجهی را پشت سر گذاشته‌اند. این افراد ممکن است همزمان به دیگران نیاز داشته باشند و از آن‌ها بترسند. رفتارهای این گروه معمولاً ناپایدار است و ممکن است از نزدیکی و صمیمیت استقبال کنند ولی بلافاصله پس از آن دچار احساس اضطراب شوند.
تأثیر سبک‌های دلبستگی بر روابط
سبک دلبستگی ما به طور مستقیم بر نحوه‌ی تعاملات و کیفیت روابط ما تأثیر می‌گذارد. برای مثال:
افراد با سبک دلبستگی ایمن، معمولاً روابط عمیق‌تر، شادتر و پایدارتر دارند. آن‌ها در شرایط سخت به دنبال حل مسئله‌اند و از گفت‌وگو برای حل اختلافات استفاده می‌کنند.
افراد اجتنابی ممکن است از ورود به روابط جدی خودداری کنند یا در صورت ورود، تمایل داشته باشند فاصله عاطفی خود را حفظ کنند.
افراد اضطرابی-دوسوگرا ممکن است رفتارهای وابسته‌گونه یا نیاز شدید به تأیید داشته باشند که می‌تواند روابط را دچار چالش کند.
افراد آشفته-دوسوگرا ممکن است با احساسات متناقض خود، روابطی ناپایدار و پراسترس را تجربه کنند.
آیا میتوانیم سبک دلبستگی خود را تغییر دهیم؟
سبک دلبستگی ریشه در ژنتیک و روابط اولیه ما دارد و به سختی قابل تغییر است، اگرچه سبک دلبستگی ما در دوران کودکی شکل می‌گیرد، اما خوشبختانه اثرات آن قابل مدیریت است. با تمرکز بر خودآگاهی، یادگیری مهارت‌های ارتباطی و حتی مراجعه به رواندرمانگر، می‌توان الگوهای دلبستگی ناسالم را شناسایی و مدیریت کرد. برای مثال:
افزایش خودآگاهی: شناخت سبک دلبستگی‌تان، اولین گام برای تغییر است. این که بدانید چرا در برخی شرایط به‌گونه‌ای خاص رفتار می‌کنید، به شما کمک می‌کند تا واکنش‌های خود را بهتر مدیریت کنید.
تمرین مهارت‌های ارتباطی: تمرین ابراز احساسات، گوش دادن فعال و یادگیری مدیریت تعارض می‌تواند کیفیت روابط شما را بهبود بخشد.
مراجعه به مشاور: یک مشاور یا روانشناس می‌تواند به شما کمک کند تا با شناسایی ریشه‌های سبک دلبستگی‌تان، تغییرات مثبتی در روابط خود ایجاد کنید.
کلام اخر
سبک دلبستگی، نقشی کلیدی در روابط ما ایفا می‌کند. آگاهی از سبک دلبستگی خود و دیگران می‌تواند به ما کمک کند تا رفتارهای خود را بهتر درک کنیم و روابط سالم‌تری بسازیم. اگر می‌خواهید روابط شادتری داشته باشید، شروع کنید به شناخت نیازهای عاطفی خود و برقراری ارتباطی بهتر با اطرافیان.
شما هم دوست دارید سبک دلبستگی خود را بشناسید؟ شاید وقت آن رسیده که یک سفر جذاب برای شناخت بیشتر خودتان آغاز کنید! از طریق لینک زیر میتوانید سبک دلبستگی خود را شناسایی کنید.
